Η ΙΟΝΙΑΝΕΤ.gr αναδημοσιεύει το άρθρο του κ.Κοντάρα από τη σελίδα του ΚΕΜΙΠΟ στο FB για μια σπουδαία Ιωνιώτισσα συγγραφέα και φίλη της εφημερίδας μας της οποίας βιβλία κοσμούν την βιβλιοθήκη μας. Άρθρα της έχουμε φιλοξενήσει στο παρελθόν και η απώλειά της είναι απώλεια για την ιστορική μνήμη της πόλης μας. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους και στους φίλους της.
Του Θοδωρή Κοντάρα,
12 Φεβρουαρίου 2021. Κηδεύθηκε χθες, 11 Φεβρουαρίου 2021, πλήρης ημερών, μια μεγάλη κυρία των μικρασιατικών γραμμάτων, η Νίτσα Παραρά – Ευτυχίδου, γνωστή για το σπουδαίο συγγραφικό της έργο, σχετικό με την ιδιαίτερη πατρίδα της, τα Βουρλά της Ερυθραίας Μ. Ασίας.
Η κυρία Νίτσα, όπως όλοι την αποκαλούσαμε από σεβασμό, γεννήθηκε στη Νέα Ιωνία το 1927 από γονείς Βουρλιώτες. Πατέρας της ο Σταύρος Παραράς, έμπορος, και μητέρα της η Μυρσίνη Τσίγκου. Σπούδασε κοντά στον θείο της Λάμπρο Παραρά, περίφημο φιλόλογο, διευθυντή του Κολλεγίου «Ανατόλια» της Θεσσαλονίκης, κι έμαθε καλά αγγλικά και γαλλικά. Πνεύμα ανήσυχο και φύση καλλιτεχνική, βαθιά μορφωμένη, από νεανική ηλικία ασχολήθηκε με την ποίηση, την ζωγραφική και αργότερα με την πεζογραφία. Μεγαλωμένη σε περιβάλλον αμιγώς βουρλιώτικο, επηρεάστηκε γόνιμα εξ απαλών ονύχων από τις αμέτρητες ιστορίες της Πατρίδας κι έγραψε βιβλία, άρθρα και μελέτες με μικρασιάτικο περιεχόμενο, που αφορούν την ιστορία και τη λαογραφία των Βουρλών και της περιοχής τους, συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση γενικώς της Μικρασιατικής Ιδέας και ειδικώς στη μνήμη των Βουρλών. Στο έργο της προβάλλονται, με λόγο απλό κι αληθινό, οι λαμπρές μέρες κι η ειρηνική ζωή στα Βουρλά, με τη σημαντική ανάπτυξή τους σε όλους τους τομείς, και εξιστορούνται τα πάθη και τα δεινά της ερυθραιώτικης πολιτείας από το 1914 μέχρι την καταστροφή και την Έξοδο των Βουρλιωτών από την πατρώα γη.
Σε όλη της τη ζωή, η Ν. Π. – Ε. αγωνίστηκε με την πένα της για να μη σβηστούν ποτέ από τη συλλογική μας μνήμη «ο βίος κι η πολιτεία» του Βουρλά και η ιστορική γνώση για τη δεύτερη σε μέγεθος, μετά τη Σμύρνη, πόλη των μικρασιατικών παραλίων, τη διάδοχο της αρχαίας ένδοξης πόλης των Κλαζομενών. Η κυρία Νίτσα υποστήριζε πάντοτε ότι όλοι μας, Μικρασιάτες κι Ελλαδίτες, δεν έχουμε το δικαίωμα να ξεχάσουμε, γιατί αυτό θα ήταν εθνικό συλλογικό έγκλημα, που αργά ή γρήγορα θα το πληρώσουμε ακριβά.
Ως γνωστόν, στο μεγάλο έργο της Νίτσας Παραρά και του Νίκου Μηλιώρη οφείλουμε σχεδόν όλα, όσα ξέρουμε σήμερα για εκείνη την πρωτεύουσα της Ερυθραίας, την τόσο ελληνική πόλη των Βουρλών. Εκτός αυτών, η Ν. Π. – Ε. έχει γράψει αμέτρητα άρθρα, διηγήματα και δοκίμια σε λογοτεχνικές ή προσφυγικές εφημερίδες, σε ποιητικές ανθολογίες και διάφορα περιοδικά, έχει συμμετάσχει σε εκθέσεις εικαστικών και επίσης έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές (Ακροκέραμοι και Ιερεμιάδες, Πυγολαμπίδες και Ιερεμιάδες, Ώρες Ώρες, Ψιμύθια – Ιερεμιάδες – Χαϊκάι, Κοχλάδια) που έτυχαν θερμής κριτικής. Για το έργο της βραβεύτηκε συχνά από πολλούς μικρασιατικούς συλλόγους και σωματεία.
Με την κυρία Νίτσα μάς ένωσε μεγάλη φιλία ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Γνωριστήκαμε σε κάποια κοπή πίτας μικρασιατικού σωματείου, όπου είχε προσκληθεί ο Χορευτικός Όμιλος Νέας Ερυθραίας να χορέψει. Η κυρία Νίτσα ενθουσιάστηκε με τους χορούς μας και ήρθε να μας συγχαρεί. Μου είπε πως φαίνομαι «σκέτος Βουρλιώτης, σα φερμένος από την Πατρίδα», με το βασιλικό στ’ αφτί και το μουστάκι μου, που το πέρασε για ψεύτικο! Είδε και τα δυο ως χορευτικά εξαρτήματα! Από τότε είχαμε συχνές επαφές και συχνά μου έλεγε, σαν μ’ έβλεπε: «Καλώς το παιδί με το αληθινό μουστάκι»! Μου αφιέρωσε πολλά βιβλία της, χάρισε σε μένα τέσσερα παλιά διακοσμητικά πιάτα και στον ΧΟΝΕ διάφορα αυθεντικά εξαρτήματα τοπικών φορεσιών. Είχα τη χαρά να τη βοηθήσω στην επιμέλεια και στα σχόλια μερικών από τα τελευταία βιβλία της και η άψογη συνεργασία μας μου αποκάλυψε πολλές πτυχές της ευγενικής ψυχής της και του μειλίχιου χαρακτήρα της.
Η κυρία Νίτσα ήταν παντρεμένη με τον Λάζαρο Ευτυχίδη, από τη Σύλλη του Ικονίου, και απόκτησαν δυο γιους, τον Σταύρο και τον Χάρη, που της χάρισαν τέσσερα εγγόνια. Ο Θεός ας αναπαύσει την ψυχή της σπουδαίας αυτής Βουρλιωτίνας! Θα την θυμόμαστε πάντα με τις καλύτερες αναμνήσεις και με πολλή αγάπη.
ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ Ν. Π. – Ε.1. Κάποτε στα Βουρλά της Μ. Ασίας, Λαογραφικές αφηγήσεις, 1978.2. Ένας Βουρλιώτης αιχμάλωτος των Τούρκων, 1922-1923. Α΄ έκδοση 1979, β΄ έκδοση 1986 και γ΄ έκδοση 2004, από τις Εκδόσεις Περίπλους, με νέο τίτλο Ένας Μικρασιάτης Βουρλιώτης αιχμάλωτος των Τούρκων, 1922-1923.3. Χριστουγεννόσχολα, Ήθη και έθιμα του Δωδεκαήμερου από τη Μικρασία, Εκδ.Πιτσιλός (α΄ έκδοση, 1989) και Εκδ. Εν πλω (β΄ έκδοση 2008, με ωραία εικονογράφηση).4. Στα Βουρλά μας πριν καούν, Μικρασιάτικο, α΄ τόμος, 1985.5. Στα Βουρλά μας πριν καούν, Μικρασιάτικο, β΄ τόμος, Εκδόσεις Πιτσιλός, 1993.6. Τα Βουρλά μας καίγονται, Μικρασιάτικο, Εκδόσεις Νέα Σύνορα – Α. Λιβάνη, 1997.7. Αναξαγόρειος Σχολή Βουρλών Μικράς Ασίας, Αθήνα 20018. Μικρασιατικός Γλωσσικός Πλούτος, έκδοση του ΚΕΜΙΠΟ Ν. Ιωνίας (α΄ έκδ. 2006, β΄ έκδ. 2008)
